“Savitribai Phule: Pioneering Women’s Education and Liberation – Her Struggles and Timeless Ideals”.”सावित्रीबाई फुले: स्त्री शिक्षण आणि मुक्ती प्रवर्तक – तिचे संघर्ष आणि काळातील आदर्श”.

           सावित्रीबाई फुले जयंती 2024: आज सावित्रीबाई फुले यांची जयंती साजरी करत आहोत, चला त्यांच्या संघर्षाची आणि कालातीत विचारांची प्रेरणादायी कथा जाणून घेऊया.सावित्रीबाई फुले यांनी स्त्री शिक्षणाच्या क्षेत्रात मोलाचे योगदान दिले. ती महिलांच्या शिक्षण हक्कांसाठी प्रदीर्घ लढाईत गुंतली आणि आज, तिच्या वाढदिवसानिमित्त, तिच्या संघर्षाची कथा आणि त्यांचे विचार जाणून घेऊ.

            सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म 3 जानेवारी 1831 रोजी महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील नवीन गाव येथे झाला. ही तारीख अनेकांना सामान्य वाटत असली तरी ती केवळ सावित्रीबाई फुले यांचा जन्मच नव्हे तर स्त्री शिक्षण आणि स्त्रीमुक्ती चळवळीचा जन्मही दर्शवते.दलित कुटुंबात जन्मलेल्या सावित्रीबाईंनी दलित, वंचित आणि महिलांना शिक्षणापासून वंचित ठेवलेल्या काळाच्या आव्हानांचा सामना केला. निर्भयपणे, तिने स्वतःला शिक्षित करण्याची आकांक्षा बाळगली. एके दिवशी तिने इंग्रजी पुस्तक वाचण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा तिच्या वडिलांनी तिला फटकारले आणि पुस्तक फेकून दिले. त्या दिवशी सावित्रीबाईंनी अडथळ्यांना न जुमानता शिक्षण घेण्याचा संकल्प केला.

विवाह आणि शिक्षणाचा पाठपुरावा: सावित्रीबाईंचा जोतिराव फुले यांच्याशी विवाह त्या अवघ्या नऊ वर्षांच्या असताना झाला. त्यावेळी तिचा नवरा तिसरीत शिकत होता. सामाजिक नियम असूनही, सावित्रीबाईंनी शिक्षण घेण्याची इच्छा व्यक्त केली आणि ज्योतिरावांनी त्यांना या पाठपुराव्यात साथ दिली. समाजाकडून उपहास आणि तिरस्काराला सामोरे जावे लागत असतानाही तिने चिकाटीने प्रत्येक आव्हानाचा सामना केला.

मुलींची पहिली शाळा उघडणे: सावित्रीबाई फुले यांनी केवळ स्वत:लाच शिक्षण दिले नाही तर, 1848 मध्ये त्यांच्या पतीच्या पाठिंब्याने, पुणे, महाराष्ट्र येथे मुलींची पहिली शाळा सुरू केली. त्या शाळेच्या मुख्याध्यापिका झाल्या आणि या उल्लेखनीय उपक्रमासाठी ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने तिचा गौरव केला.

महिलांच्या हक्कांसाठी वकिली: सावित्रीबाईंचा संघर्ष शिक्षण आणि शाळा स्थापनेने संपला नाही. महिलांच्या हक्कांसाठी ती लढत राहिली. स्त्रीमुक्ती चळवळीच्या नेत्या म्हणून त्यांनी समाजातील प्रचलित भेदभावाविरुद्ध लढा दिला. सावित्रीबाईंनी अत्याचारित महिलांना शिक्षण देऊन आणि त्यांना अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवण्यासाठी प्रोत्साहन देऊन सक्षम केले.

             प्लेगमुळे मृत्यू: सावित्रीबाई फुले यांचे 10 मार्च 1897 रोजी प्लेगमुळे निधन झाले. तथापि, तिचे योगदान आजही लक्षात ठेवले जाते आणि साजरा केला जातो. तिची संघर्षाची कहाणी आणि तिचे अनमोल विचार लोकांना शिक्षण घेण्यास, अन्यायाविरुद्ध लढण्यासाठी आणि बदल घडवून आणण्यासाठी आवेशाने प्रेरित करत आहेत.