म्हैसूरच्या सांस्कृतिक केंद्रातील प्रतिष्ठित शिल्पकारांच्या पाच पिढ्यांच्या वंशाचे प्रतिनिधित्व करणारे प्रसिद्ध शिल्पकार अरुण योगीराज यांनी नुकत्याच उभारलेल्या राम मंदिराच्या प्राणप्रतिष्ठा सोहळ्यात सहभागी होण्यासाठी अयोध्येला एक मार्मिक प्रवास सुरू केला. राम लल्लाच्या मूर्तीच्या निर्मितीमध्ये त्यांचा सहभाग हा त्यांच्या गौरवशाली कारकिर्दीतील एक महत्त्वाचा अध्याय आहे आणि अयोध्येत पाऊल ठेवताच योगीराज त्यांच्या जबरदस्त भावना व्यक्त करू शकले नाहीत.
51-इंच उंच मूर्तीच्या निर्मितीचे श्रेय, कमळावर उभे असलेल्या पाच वर्षांच्या मुलाच्या रूपात प्रभू रामाचे चित्रण, योगीराज यांनी वृत्तसंस्था एएनआयला दिलेल्या मुलाखतीत त्यांच्या भावना व्यक्त केल्या. त्याचे शब्द कृतज्ञतेने आणि भाग्याच्या गहन भावनेने प्रतिध्वनित झाले कारण त्याने नम्रपणे स्वतःला “पृथ्वीवरील सर्वात भाग्यवान व्यक्ती” म्हणून कबूल केले. ही भावना, त्यांनी प्रकट केली, त्यांच्या वंशाशी असलेल्या खोल संबंधातून, त्यांच्या कुटुंबाचा अतूट पाठिंबा आणि प्रभू राम लल्ला यांच्या दैवी आशीर्वादातून.योगीराजांच्या दृष्टीने, प्राणप्रतिष्ठा सोहळ्याला मूर्त क्षेत्राच्या पलीकडे महत्त्व होते. हा केवळ त्याच्या कलात्मक प्रयत्नांचा कळस नव्हता तर भौतिक जगाच्या सीमा ओलांडणारा एक क्षण होता. त्याने आपल्या भावना व्यक्त केल्यामुळे, एखाद्याला त्याच्यावर वेढलेली एक अतिवास्तव स्थिती, कलात्मक कामगिरी आणि आध्यात्मिक आदर यांचे मिश्रण जाणवू शकते.येऊ घातलेला ‘प्राण प्रतिष्ठा’ सोहळा विविध पार्श्‍वभूमीतील व्यक्तींना आकर्षित करणारा भव्य सोहळा ठरेल. विविध अध्यात्मिक आणि धार्मिक पंथांचे प्रतिनिधी, आदिवासी समुदाय आणि उल्लेखनीय व्यक्तींनी त्यांच्या उपस्थितीने या सोहळ्याला शोभा द्यावी अशी अपेक्षा होती. या शुभ कार्यक्रमाचे शिखर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांची उपस्थिती असेल, जे या समारंभाचे अध्यक्षस्थान भूषवणार होते, ज्यामुळे कार्यवाहीला राष्ट्रीय महत्त्व प्राप्त होईल.
समारंभात उलगडणारे किचकट विधी लक्ष्मीकांत दीक्षित यांच्या नेतृत्वाखालील पुजाऱ्यांच्या पथकाने केले होते. परंपरा आणि प्रतीकात्मकतेमध्ये खोलवर रुजलेल्या या विधींचा उद्देश राम लल्लाच्या मूर्तीमध्ये दैवी उर्जा ओतणे, अयोध्या मंदिराच्या गर्भगृहात अभिषेक करणे होय.प्रभू रामाची मूर्ती समारंभपूर्वक गर्भगृहात ठेवली गेली तेव्हा मागील आठवड्यात एक उल्लेखनीय तपशील समोर आला. स्थानक समारंभात मूर्तीची पहिली झलक दिसू लागल्याने वातावरण अपेक्षेने भरले होते. बुरख्याने झाकलेली, मूर्ती एक गूढ आकृती राहिली, साक्षीदारांमध्ये आदर आणि विस्मय निर्माण करणारी.
अरुण योगीराज यांचा वारसा संपन्न म्हैसूर शहर ते अयोध्या या ऐतिहासिक शहरापर्यंतचा प्रवास त्यांच्या कुटुंबातील शिल्पकारांच्या पिढ्यानपिढ्या विणलेल्या सांस्कृतिक टेपेस्ट्रीला अधोरेखित करतो. वडिलांच्या आणि आजोबांच्या प्रभावाने निर्माण झालेली शिल्पकलेची त्यांची आवड, समकालीन जगाच्या मर्यादा ओलांडून गेली. कॉर्पोरेट क्षेत्रात थोडा वेळ प्रवेश करून आणि एमबीएचा पाठपुरावा करूनही, योगीराजच्या कलात्मक कॉलिंगने त्याला 2008 मध्ये पुन्हा त्याच्या मुळांकडे खेचले.तेव्हापासून, योगीराजांच्या कलात्मक ओडिसीला प्रतिष्ठित शिल्पांच्या निर्मितीद्वारे चिन्हांकित केले गेले आहे ज्यांनी देशव्यापी ओळख मिळवली आहे. अशाच एका उत्कृष्ट कृतीमध्ये सुभाष चंद्र बोस यांचा 30 फूट पुतळा आहे, जो नवी दिल्लीतील इंडिया गेटजवळ अमर जवान ज्योतीच्या मागे अभिमानाने प्रदर्शित केला आहे, जो योगीराजांच्या कलात्मक पराक्रमाची रुंदी आणि खोली दर्शवितो.
अयोध्येत, प्राणप्रतिष्ठा सोहळा उलगडत असताना, अरुण योगीराज कला आणि अध्यात्माच्या छेदनबिंदूवर उभे राहिले, त्यांच्या कौटुंबिक कलात्मक वारशाच्या कॉरिडॉरमधून प्रतिध्वनित झालेल्या पवित्र प्रयत्नाच्या कळसाचे मूर्त रूप धारण केले आणि एका राष्ट्राचे साक्षीदार असलेल्या राष्ट्राच्या सामूहिक भावनेने प्रतिध्वनित केले.
कोणआहेतअरुणयोगीराज?
अरुण योगीराज हे कर्नाटकातील प्रतिष्ठित शिल्पकारांच्या पाच पिढ्यांचा वारसा असलेले प्रशंसित शिल्पकार आहेत. म्हैसूरच्या राजाचे आश्रय घेणारे वडील योगीराज आणि आजोबा बसवण्णा शिल्पी यांच्यावर खोलवर प्रभाव टाकून त्यांचा कलात्मक प्रवास लहान वयातच सुरू झाला.
एमबीए केल्यानंतर कॉर्पोरेट क्षेत्रात काही काळ पाऊल टाकल्यानंतरही, शिल्पकलेच्या योगीराजच्या अंगभूत आवडीने त्यांना २००८ मध्ये पुन्हा कलाप्रकाराकडे नेले. तेव्हापासून त्यांचा कलात्मक पराक्रम वाढला आहे, ज्यामुळे प्रतिष्ठित शिल्पे तयार झाली ज्याने देशव्यापी लोकप्रियता मिळवली.
योगीराजच्या वैविध्यपूर्ण पोर्टफोलिओमध्ये नवी दिल्लीतील इंडिया गेटजवळ अमर जवान ज्योतीच्या मागे ठळकपणे प्रदर्शित केलेला सुभाष चंद्र बोस यांचा 30 फूट पुतळा यासारख्या प्रभावी कामांचा समावेश आहे.
